Insectenpopulaties kelderen

Er vindt zich een ecologische ramp plaats en iedereen kan het zien. We zijn omringd door almaar minder vliegen, muggen, vlinders. Moest je in de jaren tachtig nog bij elke tankbeurt de aangekoekte insecten van je autoruit afschrobben, nu kun je heel Frankrijk doorkruisen zonder een vuiltje te bespeuren. ‘Entomologen spreken al over het ‘windshield phenomenon”.

Maar hard wetenschappelijk bewijs ontbrak. Tot Duitse en Nederlandse onderzoekers resultaten van bijna drie decennia veldwerk publiceerden. In 1989 begonnen amateur entomologen insecten te vangen met speciale vallen in natuurgebieden in het westen van Duitsland. In de vallen komen nu driekwart minder insecten dan bij de start van de studie. Wat het extra schrijnend maakt, is dat deze achteruitgang is geconstateerd in natuurgebieden. Buiten die gebieden verwacht je een nog grotere teruggang.

Insecten zijn belangrijk voor de bestuiving van planten en vormen de belangrijkste voedselbron voor veel vogels en vleermuizen. 

Pesticiden
Pesticiden zijn funest voor insecten. En door de bemesting van grond gedijen veel bloemsoorten waar insecten van afhankelijk zijn, minder goed. Tot overmaat van ramp kunnen insecten die van het ene natuurgebied naar het andere vliegen, ook nauwelijks nectar bijtanken in stedelijk gebied. Veel mensen houden er aangeharkte tuintjes op na, met gladgeschoren hagen en kiezels. Acht procent van Vlaanderen bestaat uit tuin. Insecten hebben er bijna niets aan. Het zou helpen als mensen meer wilde bloemen zouden zaaien.

We zien nu het staartje van een proces dat in de jaren vijftig in gang is gezet. Tot in de Tweede Wereldoorlog werd de landbouw uitgevoerd door keuterboertjes. In de jaren vijftig kwam de ruilverkaveling op gang. Slootjes en bermen verdwenen. De intensivering kwam in de jaren zestig helemaal op stoom, met grootschalig gebruik van pesticiden en mest. Het heeft geleid tot monotone graslanden in België en Nederland, woestijnen voor insecten.